شاید بتوان سال 99 را یکی از عجیب‌ترین سال‌ها برای اقتصاد کشور دانست. سالی که در آن شرایط بیماری کرونا و تشدید تحریم‌ها باعث شد که شرایط اقتصادی کشور با وضعیت ناگواری روبه‌رو شد. در این سال حجم بالای مشکلات اقتصادی و افزایش قیمت‌ها فشار زیادی به مردم وارد کرده و بسیاری از بازارها را به رکود کشاند. بازار خودرو نیز از این قاعده مستثنا نبوده و در نتیجه نوسانات قیمت خودرو و کاهش خریداران شرایط رکود بدی را تجربه کرد. در این مطلب قصد داریم نظرات کارشناسان در خصوص شرایط بازار در این سال را بررسی کرده و ببینیم چه اتفاقاتی باعث ایجاد چنین شرایطی شدند.
- رکود تورمی
در اوایل سال 99 تعطیلی نمایشگاه‌ها و مراکز شماره‌گذاری بازار خریدوفروش خودرو را همچون دیگر بازارها کساد کرد. اما برخی افراد در فضاهای مجازی به کار خود ادامه دادند و اقدام به معامله خودرو با قیمت‌های عجیب و سرسام‌آور کردند. قیمت‌هایی که این افراد تعیین می‌کردند، به بهانه افزایش قیمت ارز بالاتر از قیمت قبلی خودروها بود و تبدیل به مقدمه‌ای بر افزایش قیمت خودرو در سال 99 شد. تا جایی که حتی تعیین قیمت مصوب برای خودروها در درب کارخانه و کف بازار نیز تاثیر زیادی بر این روند افزایشی نگذاشت.
کارشناسان علت افزایش قیمت خودرو در بهار 99 را رکود تورمی می‌دانند. درواقع ازنظر کارشناسان رکود بازار در شرایط کرونا باید باعث کاهش قیمت‌ها می‌شد. اما این موضوع نه‌تنها کاهش قیمت‌ها را به همراه نداشت بلکه باعث افزایش قیمت نیز شد. بنا بر نظر کارشناسان بخش زیادی از افزایش قیمت‌ها در بهار 99 به دلیل کاهش عرضه خودرو در بازار و تعداد کم خودروهای کارکرده و نو بود. این موضوع باعث می‌شد که خریداران با هر قیمتی اقدام به خرید خودرو کرده و به افزایش قیمت‌ها کمک کنند.
- فعالیت شدید بازار بورس
در تابستان 99 دولت تصمیماتی برای جذب سرمایه در بازار بورس گرفت و با فروش سهام مختلف در این بازار، پول‌های سرگردان زیادی را روانه بورس ساخت. فعالیت شدید این بازار در تابستان کارشناسان را نگران کرد و بسیاری از آن‌ها به مردم هشدار دادند که از سرمایه‌گذاری در بورس خودداری کنند. چراکه آن‌ها معتقد بودند که در صورت شکست سیاست‌های دولت و سقوط بورس، وضعیت بازار نیز تحت تاثیر قرار گرفته و قیمت‌ها به طرز سرسام‌آوری افزایش می‌یابند.
در نیمه پایانی شهریور 99 این پیش‌بینی‌ها درست از آب درآمد و سقوط ناگهانی ارزش سهام شرکت‌های مختلف، شرایط بازار را به آشفتگی کشاند. در بازار خودرو نیز تاثیر ریزش بورس و سقوط شاخص‌ها باعث افزایش ناگهانی قیمت‌ها شد. تا جایی که پراید که تا چندی پیش مردم نگران 20 میلیونی شدن آن بودند، از مرزهای 100 میلیون تومان گذشت و به جمع خودروهای گران قیمت پیوست. درواقع در این شرایط دیگر خودرویی برای خریداران قشر ضعیف و متوسط در بازار یافت نمی‌شد. حذف این خریداران از بازار خودرو باعث شد که این بازار تنها به محلی برای جولان دلالان تبدیل شود.
- انتخابات آمریکا و کاهش قیمت ارز
پاییز 99 روزهای پر تب‌وتابی برای بازار خودرو بود. درحالی‌که در مهرماه تا اواسط آبان روند افزایشی قیمت خودرو حفظ شده بود، در نیمه دوم آبان ماه قیمت‌ها به طرز بی‌سابقه‌ای کاهش یافت. درواقع برخی تصمیمات بانک مرکزی مبنی بر تامین ارز موردنیاز بازار خودرو، مقدمه‌ای بر روند کاهشی قیمت‌ها بود. اما این شیب‌های نزولی مدت کمی دوام داشتند و قیمت‌ها مجددا افزایش می‌یافت.
ازنظر کارشناسان بازار خودرو، این کاهش قیمت ناگهانی و بی‌سابقه در سال 99 ناشی از کاهش قیمت ارز و البته افزایش قیمت خودرو از درب کارخانه بود. در پاییز 99 تب انتخابات آمریکا بسیار داغ بود و عده زیادی چشم به رای‌های الکترال در ایالت‌های مختلف آمریکا دوخته بودند. چراکه ترامپ وعده داده بود که در صورت تمدید دوره ریاست جمهوری شدت تحریم‌ها را بیشتر از قبل کرده و به ایران فشارهای بیشتری وارد کند. اخبار امیدوارکننده از نتایج انتخابات آمریکا باعث کاهش قیمت ارز در نیمه پایانی آبان 99 شد. در نتیجه این موضوع قیمت خودروها نیز به‌سرعت کاهش یافت و حباب‌های بی‌قاعده و بدون نظارت این بازار تا حد زیادی از بین رفتند.
- افزایش تعداد فروشندگان و کاهش تعداد خریداران
در زمستان 99، خوابی زمستانی بازار خودرو را در بر گرفت. کاهش 21 درصدی قیمت خودرو در پاییز تا زمستان نیز ادامه داشت و قیمت خودرو در این زمان افتی 3 درصدی را تجربه کرد. از سوی دیگر ثبات نرخ ارز در کانال 24 هزارتومانی باعث شد که خریداران به این روند کاهشی امیدوار شوند و اقدامی برای خرید خودرو انجام ندهند. درواقع خریداران به طمع کاهش بیشتر قیمت‌ها و حتی بازگشت قیمت‌ها به شرایط قبلی، پول‌های خود را نگه داشتند و بازار خودرو را به رکود کشاندند.
در این میان فروشندگان برای جلوگیری از ضرر بیشتر اقدام به عرضه خودرو به‌صورت گسترده کردند. در بازار بدون مشتری تعداد فروشندگان بسیار زیاد شد و همین موضوع تا حدی باعث تعادل قیمت‌ها و ثابت ماندن آن‌ها در زمستان 99 شد. کاهش تعداد خریداران و ثبات نسبی قیمت خودرو باعث برچیده شدن بساط سودجویان و دلالان از بازار خودرو شده و سرمایه‌گذاری در بازار خودرو را به حداقل رساند. این موضوع باعث شد که در سه‌ماهه پایانی سال 99 بازار بدون خریدار باقی بماند و این شرایط رکود به روزهای ابتدایی 1400 نیز سرایت کند.
- خبرهای خوب قیمت خودرو در سال 1400
تا اینجای کار دیدیم که کارشناسان چه نظراتی درباره نوسانات قیمت خودرو در سال 99 داشتند. پیش‌بینی‌های کارشناسان در این سال تا حد زیادی درست از آب درآمد و در نتیجه اتفاقات پیش‌آمده، بازار خودرو اصلا شرایط خوبی را تجربه نکرد. تا جایی که در روزهای پایانی سال دیگر خریداری در بازار خودرو دیده نمی‌شد و فروشندگان با خودروهای بدون خریدار در بازار سرگردان بودند. کارشناسان این نشانه‌ها را نشانه‌هایی امیدوارکننده می‌دانند.
عده زیادی از کارشناسان معتقدند که سال 1400 سال به تعادل رسیدن قیمت خودرو نخواهد بود. اما شرایط بازار خودرو و شیوه قیمت‌گذاری در این سال قطعا بهتر از 99 است. به نظر می‌رسد که در این سال قرار است تحریم‌ها کاهش یابد و شرکت‌های خارجی فعالیت خود در بازار ایران را از سر بگیرند. این خبرهای امیدوارکننده این نوید را می‌دهد که بازار خودرو و به‌طورکلی اقتصاد کشور در سال 1400 روزهای بهتری را پیش رو خواهد داشت.
پیشنهاد می‌کنیم جهت آگاهی از قیمت روز خودرو به سایت همراه مکانیک (hamrah-mechanic.com) مراجعه کنید. کارشناسان قیمت همراه مکانیک به‌صورت روزانه اطلاعات قیمت روز را از سطح بازار جمع‌آوری کرده و در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند.
